| RODZAJ | Cis |
| GATUNEK | pospolity |
| RODZINA | Cisowate (Taxaceae) |
| NAZWA ŁACIŃSKA | Taxus baccata |
| WYSTĘPOWANIE | Występuje naturalnie w Europie; na północy do południowej Skandynawii, na wschodzie do Iranu (w Azji) oraz w północnej Afryce. |
| STATUS | Gatunek rodzimy |
| POKRÓJ | Niezbyt duże drzewo iglaste, czasami też występujące w formie krzewiastej. Posiada gęstą koronę, która u dziko rosnących drzew jest zwykle szerokostożkowata, natomiast u form ozdobnych - kolumnowa. Wysokość do 15 m. Średnica pnia 0.3-0.5 m.
|
| KORA, PĘDY | Kora w młodości zielonkawa, później pomarańczowo-brązowa poprzez czerwonobrązową do brunatnoszarej, gładka, łuszcząca się dużymi, cienkimi płatami.
|
| LIŚCIE | Zimozielone, spłaszczone, o długości 2 - 3 cm, lekko wygięte, niekłujące, miękkie, osadzone na krótkim, cienkim ogonku. Górna strona - ciemnozielona, błyszcząca, spodnia - znacznie jaśniejsza, matowa. Brak białych pasków oraz przewodów żywicznych. Bez zapachu. Igły na pędzie rozłożone dwustronnie grzebieniasto lub skrętolegle. Pozostają na pędzie przez 6 - 8 lat.
 |
| KOLOR KWIATÓW | zielonkawy
|
| ILOŚĆ PŁATKÓW | niepozorne
|
| OWOCE | Odpowiednikami owoców są tzw. nibyjagody - owalne, długie na 8-10 mm utwory zbudowane z pojedynczego nasiona otoczonego przez mięsistą osnówkę. Osnówka kubkowato otwarta z góry, jaskrawo karminowoczerwona, jadalna, w smaku mdła, słodkawa. Nasiona jajowate, ostro zakończone, brązowe.
 |
| OPIS | Kwiaty żeńskie są bardzo małe, zielone, podobne do pąków liściowych, pojawiają się na dolnej stronie pędów. W pełni rozwinięte posiadają różowy wierzchołek z kanalikiem, z którego wydobywa się kropla mikropylarna. Kwiaty męskie kuliste, żółtozielone, liczne, łuskowate, ułożone w kątach igieł. Pylniki tarczowate, silnie pofałdowane.
 |
| SIEDLISKO | Cis jest często sadzony w ogrodach i parkach. Jest stosunkowo odporny na zanieczyszczenia powietrza. |
| WYSOKOŚĆ | do 15 m. |
| OKRES KWITNIENIA | Luty - maj. |
| WŁASNOŚCI TRUJĄCE | Wszystkie części cisa (z wyjątkiem mięsistej osnówki nasion) są trujące. Jest to związane z dużą zawartością w jego komórkach trujących związków, przede wszystkim alkaloidów z grupy taksyn. |
| UWAGI | Najstarszym cisem w Polsce jest cis Henrykowski w Henrykowie Lubańskim na Dolnym Śląsku, jego wiek ocenia się na około 1200 lat. |
| Ochrona gatunkowa | Ochrona częściowa (w latach 1946-2001 pod ochroną ścisłą, 2001-2004 pod ochroną częściową, 2004-2014 pod ochroną ścisłą). |
